Ανακαλύψτε την Κέα

Η Κέα ή Τζια είναι ένα κυκλαδίτικο νησί του Αιγαίου πελάγους. Η Κέα, ευρύτερα γνωστή και ως Τζια, είναι η «πύλη των Κυκλάδων», το έκτο σε μέγεθος Κυκλαδονήσι και ταυτόχρονα το κοντινότερο νησί στην Αττική, καθώς απέχει 16 μόλις ναυτικά μίλια από το Λαύριο, μόλις μια ώρα ταξίδι με το πλοίο.

Σε σχήμα σταγόνας, με συνολική επιφάνεια 131 τ.μ., περίμετρο ακτής 85 χλμ. η Κέα έχει σήμερα περίπου 2.500 μόνιμους κατοίκους.

Παρά την έντονη οικοδομική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και την παράλληλη σταδιακή τουριστική ανάπτυξη, έχει καταφέρει να διατηρήσει τον παραδοσιακό χαρακτήρα της. Ενώ το τοπίο έχει εμφανή κυκλαδικά χαρακτηριστικά, έχει και ιδιαιτερότητες που το διαφοροποιούν από τα υπόλοιπα Κυκλαδονήσια. Το έντονο γεωλογικό ανάγλυφο, η πυκνή βλάστηση στην ενδοχώρα και η εκδοχή της κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής με τις πέτρινες κατοικίες και την ποικιλία χρωμάτων που διατηρήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό και στις νέες κατασκευές, δημιουργούν ένα σκηνικό μοναδικό.

Είναι η τέλεια απόδραση για ολιγοήμερες αλλά και μεγαλύτερης διάρκειας διακοπές, αφού έχει πληθώρα υπέροχων παραλιών αλλά και δραστηριότητες που θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον του επισκέπτη και θα απολαύσει τη διαμονή του στο νησί.

Ιστορία του νησιού

Η παλαιότερη ονομασία της Κέας ήταν Υδρούσα. Η αφθονία πηγών νερού είχαν μετατρέψει το νησί σε τόπο οργιώδους βλάστησης με πολύ δροσερό και υγρό κλίμα. Οι Νύμφες, που στη μυθολογία ήταν νεράιδες, ενσαρκώνοντας το «υγρό στοιχείο», ζούσαν τότε κοντά στις πολυάριθμες πηγές, μέσα στα δάση. Η ξαφνική εμφάνιση ενός λιονταριού διέκοψε αυτή την περίοδο της ευημερίας. Καταδίωξε τις Νύμφες και αυτές έντρομες για να σωθούν κατέφυγαν στα βόρεια παράλια του νησιού. Άμεσες και συνάμα ολέθριες για το νησί ήταν οι συνέπειες της εκδίωξης των Νυμφών. Αποτέλεσαν την απαρχή της κυριαρχίας στον τόπο του λαμπρότερου άστρου του ουράνιου θόλου, του «Σείριου», που κατά τις θερμότερες μέρες του χρόνου έκαιγε με τις φοβερές του ακτίνες τη κυκλαδική γη και ειδικότερα της Κέας. Τα υδάτινα αποθέματα περιορίστηκαν απελπιστικά, ακολούθησε περίοδος παρατεταμένης ξηρασίας και η βλάστηση συρρικνώθηκε.

Έτσι λοιπόν οι κάτοικοι του νησιού αναζήτησαν βοήθεια στο γιο του θεού Απόλλωνα και της Νύμφης Κυρήνης, που ζούσε στη Θεσσαλία, τον ημίθεο Αρισταίο. Εκείνος ανταποκρινόμενος έφτασε στην Κέα, επικεφαλής Αρκάδων εποίκων, και καθιέρωσε στην ψηλότερη κορυφή του νησιού, θυσίες προς εξευμενισμό των θεών. Οι ενέργειές του απέδωσαν. Η ξηρασία περιορίστηκε σημαντικά και καθιερώθηκαν οι ετήσιοι βόρειοι δροσεροί άνεμοι το καλοκαίρι γνωστοί ως «μελτέμια». Λέγεται επίσης πως ο Αρισταίος οργάνωσε υποδειγματικά την γεωργία και την κτηνοτροφία, την μελισσοκομία και την καλλιέργεια της ελιάς.

Η σημερινή του ονομασία οφείλεται στον ήρωα Κέω που ήταν επικεφαλής των Λοκρών από τη Ναύπακτο οι οποίοι κατά την αρχαιότητα κατέλαβαν το νησί.

Ο προϊστορικός οικισμός της Κεφάλας, που βρίσκεται στο ομώνυμο ακρωτήριο, στη βορειοδυτική ακτή του νησιού, ιδρύθηκε κατά την τελική νεολιθική περίοδο, γύρω στα τέλη της 4ης χιλιετίας (3300 π.Χ. περίπου). Ο προϊστορικός οικισμός της Αγίας Ειρήνης Κέας, στο βόρειο τμήμα του λιμανιού του Αγίου Νικολάου, υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά κέντρα του Αιγαιακού χώρου, από το τέλος της νεολιθικής εποχής (3000 π.Χ.), που χρονολογείται η πρώτη εγκατάσταση στο χώρο, μέχρι τον 15ο αιώνα π.Χ., οπότε καταστράφηκε από τους ισχυρούς σεισμούς, σε περίοδο μεγάλης ακμής. Στους αρχαϊκούς χρόνους (7ος-6ος αιώνας), στην Κέα υπήρχαν τέσσερις ανεξάρτητες και δυνατές οικονομικά και πολιτιστικά πόλεις: η Ιουλίς, η Καρθαία, η Ποιήεσσα και η Κορησσός. Ερείπια των οποίων υπάρχουν έως σήμερα και μαρτυρούν τη μεγάλη ακμή του νησιού κατά την αρχαιότητα. Όλες οι πόλεις περιβάλλονταν από οχύρωση, ενώ η ανέγερση μεμονωμένων πύργων σε επίκαιρα σημεία συμπληρώνει τον έλεγχο και την προστασία κάθε επικράτειας. Έπειτα κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, τη Φραγκοκρατία και την Τουρκοκρατία το νησί περιήλθε σε παρακμή και ήταν ορμητήριο πειρατών. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, το νησί λεγόταν Τζια. Από το 1830, η Κέα, όπως και όλες οι Κυκλάδες περιλήφθηκε στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, κατέφυγαν στο νησί Μικρασιάτες πρόσφυγες και εγκαταστάθηκαν κυρίως στο λιμάνι και τη γύρω περιοχή. Αρκετοί από αυτούς παρέμειναν στο νησί και το 1928-1930 κτίσθηκε επίσης μικρός προσφυγικός συνοικισμός. Έτσι, το νησί εμπλουτίζεται πληθυσμιακά, πολιτισμικά και οικονομικά καθώς ο πληθυσμός αυξήθηκε και ταυτόχρονα αυξήθηκε ο αριθμός των ναυτικών και των εργατών. Οι Μικρασιάτες επιπλέον επιδόθηκαν σε νέες καλλιέργειες, κυρίως του καπνού.

Σημαντικά ευρήματα από τις ανασκαφές στο νησί φιλοξενούνται στο αρχαιολογικό μουσείο της Κέας.

Η Κέα στη σύγχρονη εποχή

Η Κέα είναι σχετικά αραιοκατοικημένο νησί, με εξαίρεση την Κορησσία (Λιβάδι), που αποτελεί το κεντρικό λιμάνι του νησιού, την Ιουλίδα, που είναι η Χώρα (πρωτεύουσα) του νησιού και το Βουρκάρι.

Οι ωραιότερες περιοχές του νησιού, λόγω του ότι παραμένουν ακόμη εμπορικά μη αξιοποιημένες, βρίσκονται στη βορειοανατολική μεριά. Μια εξ αυτών είναι η Πέρα Μεριά που έχει αρκετές μικρές παραλίες, όπως το Σπαθί.

Οι πιο γνωστές παραλίες της Κέας είναι το Σπαθί, ο Οτζιάς, το Γιαλισκάρι, οι Ποίσσες, τα Ξύλα, καθώς και ο Κούνδουρος που έχει βραβευτεί με γαλάζια σημαία.

Το καλοκαίρι σε όλο το νησί πραγματοποιείται η Γιορτή των Παραμυθιών. Πρόκειται για το αρχαιότερο φεστιβάλ του είδους στην Ελλάδα, είναι διεθνές και πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι στην Κέα από το 2003. Στις εκδηλώσεις λαμβάνουν μέρος πολλοί διακεκριμένοι αφηγητές, μουσικοί και καλλιτέχνες, τόσο από την Ελλάδα, όσο και από το εξωτερικό. Έχει ως στόχο την ανάδειξη, την πολύπλευρη προσέγγιση και τη διάδοση της πολιτιστικής παράδοσης και κληρονομιάς.

Ένα νησί με πλούσια ιστορία και παράδοση όπως η Κέα δεν θα μπορούσε να μη διαθέτει αξιόλογα μουσεία. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο που βρίσκεται στην Ιουλίδα θα έχετε την ευκαιρία να κάνετε ένα ταξίδι στην ιστορική και προϊστορική Κέα μέσα από τα εντυπωσιακά αρχαιολογικά ευρήματα των ανασκαφών που έχουν γίνει στο νησί. Στον Μυλοπόταμο μπορείτε να πάρετε μια γεύση από την τζιώτικη παράδοση και αγροτική ζωή στο Αγροτικό Λαογραφικό και Πολιτιστικό Μουσείο Κέας.

Δραστηριότητες

Στην Κέα σημαντικό αριθμό επισκεπτών προσελκύουν τα μονοπάτια της χτισμένα σαν πέτρινες σκάλες που διανύουν όλο το νησί. Το έντονο ανάγλυφο και οι μικροί όρμοι παρέχουν μοναδική ομορφιά στη διαδρομή. Επιπλέον το νησί έχει πολλά καταφύγια θηραμάτων κυρίως για αποδημητικά πουλιά αλλά και για κάποια αρπακτικά. Εντυπωσιακή είναι και η χλωρίδα που καταγράφει 3000 είδη φυτών (σταμναγκάθι, δρυς, ασφόδελοι και σφένδαμοι κυρίως αλλά και σπανιότερα είδη ορχιδέας κ.α.).

Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα ο περιπατητικός τουρισμός και μάλιστα τα μονοπάτια της Κέας έχουν χαρακτηριστεί ως «Δίκτυο Διαδρομών Πολιτιστικού Ενδιαφέροντος». Έχουν επιλεγεί δώδεκα διαδρομές, στις οποίες είναι τοποθετημένες ξύλινες πινακίδες που καθοδηγούν τους περιπατητές με ασφάλεια. Η περιήγηση στα -κατά κύριο λόγο- λιθόστρωτα μονοπάτια είναι μαγευτική, καθώς οι περιπατητές διασχίζοντάς τα περνούν μέσα από δάση με βελανιδιές, θαυμάζουν τα υπέροχα αγριολούλουδα, συναντούν παραδοσιακές πετρόκτιστες πηγές και ασπρισμένα, γραφικά ξωκλήσια, καταλήγοντας είτε σε μικρούς όρμους είτε σε υπέροχες παραλίες. Όσοι αποφασίσουν να τα περπατήσουν έχουν κάποιες φορές την ευκαιρία να «μεταφερθούν» στο μακρινό και γοητευτικό παρελθόν, καθώς περπατούν στα χνάρια των αρχαίων Κείων, αφού πολλές από τις διαδρομές ήταν μέρος του οδικού δικτύου που συνέδεε τις τέσσερις πόλεις-κράτη και παρουσιάζουν έντονο ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον.

Περιπλανηθείτε από την καταπράσινη ρεματιά της ενδοχώρας, στον πιο απομονωμένο κολπίσκο και από το πιο γραφικό εκκλησάκι, στα υποβλητικά ερείπια ενός αρχαίου πύργου.

Η Κέα αποτελεί έναν μοναδικό προορισμό για τους λάτρεις του καταδυτικού τουρισμού καθώς στον βυθός της, κείτονται τέσσερα πολύ ενδιαφέροντα ναυάγια, τα οποία και σημάδεψαν τη νεότερη ιστορία της: το αδελφό πλοίο του Τιτανικού, το νοσοκομειακό πλοίο «Βρετανικός», το γαλλικό υπερωκεάνιο «Burdigala», το τροχήλατο ατμόπλοιο «Πατρίς» και ένα γερμανικό αεροπλάνο Junkers 52 του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Στο νησί λειτουργεί καταδυτικό κέντρο, στο οποίο μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για οτιδήποτε αφορά τον καταδυτικό τουρισμό στο νησί και να οργανώσετε τη δική σας καταδυτική εμπειρία.

Οι φίλοι της εξερεύνησης έχουν μια καλή αφορμή για εξορμήσεις. Τα πολλά μικρά σπήλαια που είναι διάσπαρτα στο νησί, παρουσιάζουν ιδιαίτερο γεωλογικό ενδιαφέρον. Οι δύο πιο σημαντικές σπηλιές της Κέας είναι οι Τρυποσπηλιές στον Κάλαμο και η σπηλιά του Αγίου Τιμοθέου στον Άγιο Παντελεήμονα.

Η Κέα, ως γνήσιο κυκλαδίτικο νησί, δεν θα μπορούσε να μην έχει εκλεκτή τοπική κουζίνα και γευστικά ντόπια προϊόντα. Μη φύγετε από το νησί χωρίς να δοκιμάσετε τα τοπικά εδέσματα με την καλύτερη πρώτη ύλη από την τζιώτικη γη και θάλασσα.